เห็ดกับการใช้ประโยชน์เป็นยา

เห็ดจัดเป็นอาหารในกลุ่มพืชผักที่มีคุณค่าทางอาหารสูง โดยเฉพาะมีโปรตีนและวิตามินสูง แต่มีไขมันต่ำ มีเส้นใยอาหารสูงเหมาะกับคนทุกเพศทุกวัยจึงได้รับการยกย่องให้เห็ดเป็นราชา

แห่งผัก (King of the vegetables) คนโบราณมีความเชื่อว่า เห็ดเป็นสิ่งเชื่อมโยงระหว่างพลังงานลึกลับความเป็นความตายและการเข้าถึงพลังแห่งเทพเจ้า ปรากฎเป็นเรื่องเล่าขานใน

เทพนิยาย บ้างก็เป็นส่วนหนึ่งของพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ของบางศาสนา มีหลักฐานเกี่ยวพันของเห็ดกับมนุษย์เกี่ยวกับความศรัทธานับถือเห็ดของชาวอินเดียในรัฐ Kerala และชาวอียิปต์มีความเชื่อว่าผู้ที่จะสัมผัสหรือบริโภคเห็ดได้นั้นจะต้องเป็นผู้มีบุญญาธิการซึ่งหมายถึงเฉพาะเชื้อพระวงศ์ ส่วนคนสามัญชนหากไปแตะต้องอาจพบกับความวิบัติได้ สาธารณรัฐประชาชนจีน กรีก สาธารณรัฐรัสเซียหรือลาตินอเมริกา เชื่อกันว่าหากบุรุษได้บริโภคเห็ดจะเป็นผู้ที่มีพลังและภูมิปัญญาเหนือผู้อื่น มีการนำเห็ดมาใช้เป็นยารักษาโรคหรือเป็นยาพื้นบ้านในท้องถิ่นของแต่ละชาติมาตั้งแต่ก่อนคริสตกาล

ในสาธารณรัฐประชาชนจีน เห็ดมากกว่า 100 ชนิดถูกใช้เป็นยาพื้นบ้าน เห็ดที่มีการนำมาใช้มากและมีความปลอดภัยค่อนข้างสูง ได้แก่เห็ดหอม เห็ดหลินจือ เห็ดหูหนูขาว เห็ดหิ้ง เห็ดถั่งเช่าทิเบต เห็ดไมตาเกะและเห็ดกระดุมเป็นต้น

ในสาธารณรัฐโปแลนด์ เห็ดตับเต่าขนมปังกะโหลกถูกใช้เป็นส่วนผสมของเครื่องประทินผิว เห็ด Larch Bracket ถูกใช้รักษาแผลบาดเจ็บจากรูมาติซั่มและริดสีดวงทวาร เห็น Pear Bracket ถูกใช้ป้องกันการติดเชื้อและแก้ปวดฟัน เห็ด Black Birch Bracket และเห็ด White Birch Bracket ถูกใช้เป็นสารต้านมะเร็ง เห็ดหูหนูถูกใช้รักษาความผิดปกติทางตาและหู เห็ด Fly Agaric ถูกใช้ในการป้องกันหรือไล่แมลง

สหพันธรัฐรัสเซีย เมื่อครั้งยังเป็นสหภาพโซเวียตมีการใช้เห็ดที่เก็บในธรรมชาติเป็นยาพื้นบ้านเพื่อป้องกันรักษาโรคกระเพาะอาหารและโรคปอดบวม มีเห็ดหลายชนิดที่นำมาใช้คล้ายกับของสาธารณรัฐโปแลนด์ รวมถึงการใช้เห็ดหูหนูขาว เห็ดหอม เห็ดหัวลิง และเห็ด Tricholoma Caligatum จากธรรมชาติด้วย นอกจากนี้มีการใช้เห็ดรักษาวัณโรคเป็นต้น

การเพาะเห็ดเพื่อเป็นอาหารและยา
เห็ดหลายชนิดมีคุณค่าทางโภชนาการสูงและยังมีสรรพคุณทางยาที่หลากหลาย จากมูลค่าทางการค้าที่เพิ่มขึ้นของเห็ดที่มีฤทธิ์เป็นยา การรอเก็บแต่เห็ดที่ขึ้นตามธรรมชาติจึงไม่เพียงพอต่อความต้องการของผู้บริโภค นักวิทยาศาสตร์ได้ค้นคว้าวิจัยลักษณะการเจริญเติบโตของเห็ดแต่ละชนิด เพื่อนำมาเพาะให้เกิดดอกขึ้นภายในโรงเรือน โดยนำเทคโนโลยีด้านต่างๆ มาช่วยในการผลิต ได้แก่การคัดเลือกสายพันธุ์ การแยกเชื้อบริสุทธิ์ การปรับปรุงพันธุ์ การศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเจริญเติบโตและการวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีของเห็ด เป็นต้น

จากความก้าวหน้าของวิทยาการด้านการเพาะเห็ดทำให้สามารถผลิตเห็ดหลายชนิดเป็นการค้าได้ ส่งผลให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มมากขึ้น ผลผลิตมีทั้งในรูปของเห็ดสด เห็ดแห้ง และผลิตภัณฑ์อาหารจากเห็ด

สาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นประเทศที่มีประวัติศาสตร์ทางการเกษตรมาอย่างยาวนานหลายพันปี ในอดีตมีการนำเห็ดราที่เจริญตามธรรมชาติมาประกอบเป็นอาหารและยารักษาโรค ต่อมาจึงได้มีการทดลองนำมาเพาะเลี้ยงเลียนแบบธรรมชาติ หลังจากสาธารณรัฐประชาชนจีนเปลี่ยนแปลงการปกครอง งานวิจัยด้านเห็ดราจึงได้เริ่มขึ้นอย่างจริงจังและปรากฏอย่างเด่นชัด ในปี ค.ศ. 1950 เริ่มมีการเพาะเห็ดโดยใช้เชื้อบริสุทธิ์ จากนั้นงานวิจัยด้านเห็ดราจึงถูกพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันสาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นประเทศผู้ผลิตเห็ดรายใหญ่ของโลกและโดยที่จีนเป็นประเทศที่มีพื้นที่มากจึงเป็นแหล่งผลิตหลายอย่างทั้งการผลิตแบบดั้งเดิมหรือมีการพัฒนาการผลิตเห็ดให้ทันสมัย และการผลิตแบบอุตสาหกรรม มีอุตสาหกรรมเกิดขึ้นทั้งด้านการผลิต การแปรรูปผลผลิต และอุตสาหกรรมเครื่องมือเครื่องจักรกลที่เกี่ยวข้องตามมา

เห็ดเป็นยาที่นิยมเพาะกันเป็นธุรกิจขนาดใหญ่ ได้แก่ เห็ดหลินจือ เห็ดกระดุมบราซิล เห็ดหัวลิง เห็ดถั่งเช่าสีทอง และเห็ดไมตาเกะ เป็นต้น เห็ดเหล่านี้นักวิทยาศาสตร์ได้ให้ความสนใจทำการศึกษาและวิจัยประโยชน์ทางยา และคุณค่าทางอาหารเป็นอย่างมาก อย่างไรก็ตามยังมีเห็ดอีกมากมายที่รอการศึกษาวิจัยเพื่อการนำมาใช้ประโยชน์